hững năm gần đây, sự xuất hiện của các tác phẩm nghệ thuật lấy cảm hứng từ văn hóa truyền thống đã mở ra hướng đi mới, vừa mang tính sáng tạo, vừa góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc. Âm nhạc, với sức ảnh hưởng mạnh mẽ và khả năng lan tỏa nhanh chóng đang trở thành phương tiện hiệu quả giúp kết nối thế hệ trẻ với những giá trị văn hóa lâu đời.
Sự bùng nổ của các nền tảng số như YouTube, TikTok, Spotify đã tạo điều kiện thuận lợi cho âm nhạc tiếp cận rộng rãi công chúng, đặc biệt là giới trẻ.
UBND tỉnh Bắc Ninh trao bằng khen cho nữ ca sĩ Hoà Minzy với video âm nhạc quảng bá du lịch vùng đất Kinh Bắc. Ảnh: Facebook Hoà MinzyNhững sản phẩm âm nhạc mang đậm bản sắc dân tộc như "Bắc Bling" của Hòa Minzy, "Thái Bình mồ hôi rơi" của Sơn Tùng M-TP, "Một vòng Việt Nam" của Tùng Dương, “Người miền núi chất” của Double 2T hay màn trình diễn thời trang "Ký họa quê hương" của nhà thiết kế Thạch Linh không chỉ là các tác phẩm nghệ thuật đơn thuần mà còn đóng vai trò như những "sứ giả văn hóa".
MV “Bắc Bling” đang là minh chứng rõ nét nhất của sự thành công khi đưa văn hoá dân tộc vào trong tác phẩm âm nhạc. Chỉ sau 4 ngày ra mắt, MV đã đạt 14 triệu lượt xem trên YouTube, giữ vị trí số 1 xu hướng YouTube Việt Nam.
Nam rapper Double 2T đã lan toả văn hóa, ngôn ngữ của người Tày ở Tuyên Quang đến đông đảo khán giả trẻ qua bài rap À LôiHình ảnh áo tứ thân, nón quai thao, câu hát quan họ Bắc Ninh hay bức tranh làng quê bình dị được lồng ghép trong các sản phẩm nghệ thuật đã giúp thế hệ trẻ hiểu hơn về quê hương của mình mà không gượng ép hay khô khan.
MV "Một vòng Việt Nam" của nam ca sĩ Tùng Dương đưa khán giả khám phá các vùng miền của đất nước (ảnh internet)Năm 2023, trong dự án thời trang nghệ thuật quảng bá 63 tỉnh, thành phố và đưa văn hóa Việt Nam ra quốc tế, nhà thiết kế Thạch Linh đã đưa show thời trang “Ký hoạ quê hương” về Chí Linh (Hải Dương) - quê hương của cô. Thạch Linh đã đưa những đặc sản mang đậm dấu ấn Hải Dương như bánh đậu xanh, bánh gai, vải thiều, ổi Thanh Hà, chả rươi Tứ Kỳ… hiện diện trên trang phục một cách tinh tế và sống động.
Thạch Linh đã đưa những đặc sản mang đậm dấu ấn Hải Dương như bánh đậu xanh, bánh gai, vải thiều, ổi Thanh Hà, chả rươi Tứ Kỳ… lên trang phục một cách tinh tế và sống độngNhững tác phẩm nghệ thuật này không chỉ gợi nhắc về những giá trị văn hóa truyền thống mà còn góp phần quảng bá du lịch, thúc đẩy niềm tự hào dân tộc trong giới trẻ.
Tuy nhiên, việc lan tỏa giá trị văn hóa qua âm nhạc không phải là điều dễ dàng. Trước hết, các nghệ sĩ cần có sự sáng tạo để dung hòa yếu tố truyền thống với hiện đại, tránh cổ suý văn hóa một cách giáo điều hoặc rập khuôn. Bên cạnh đó, thị hiếu của giới trẻ thay đổi nhanh chóng, đòi hỏi những sản phẩm nghệ thuật phải có sự đầu tư về hình ảnh, giai điệu và nội dung để tạo được sức hút lâu dài.
Một vấn đề khác đặt ra là việc nâng cao nhận thức về văn hóa dân tộc không thể chỉ dừng lại ở các sản phẩm nghệ thuật cá nhân, mà cần có sự chung tay từ các tổ chức, cơ quan quản lý văn hóa và cộng đồng. Các chiến dịch truyền thông, sự kiện âm nhạc, liên hoan nghệ thuật mang tính kết nối sẽ giúp mở rộng quy mô tiếp cận, đồng thời tạo động lực để các nghệ sĩ tiếp tục sáng tạo những tác phẩm mang hơi thở dân tộc.
Tại Hải Dương, chương trình thời trang "Ký họa quê hương" hay buổi biểu diễn âm nhạc "The East" đã góp phần không nhỏ trong việc giới thiệu hình ảnh địa phương đến với công chúng thông qua nghệ thuật, chứng minh rằng việc lan tỏa văn hóa không chỉ giới hạn trong âm nhạc mà còn có thể mở rộng sang nhiều loại hình khác nhau.
Ngoài ra, các nền tảng số cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đưa văn hóa dân tộc đến gần hơn với giới trẻ. Những thử thách trên TikTok với các ca khúc mang âm hưởng dân gian, hay các MV được đầu tư chỉn chu trên YouTube đã tạo ra xu hướng tìm hiểu về văn hóa truyền thống theo cách thức mới mẻ. Khi văn hóa được truyền tải một cách sống động, gần gũi, giới trẻ sẽ dễ dàng tiếp nhận và tiếp tục phát huy giá trị ấy trong cuộc sống của mình.
Việc lan tỏa văn hóa dân tộc qua âm nhạc và nghệ thuật đang dần trở thành một xu hướng tích cực, giúp thế hệ trẻ có cái nhìn đúng đắn hơn về bản sắc dân tộc.
PHƯƠNG LÂM